Neuromodulatie of ESES (Epidurale Spinale Elektro Stimulatie)

Wat

Neuromodulatie of neurostimulatie is elektrische stimulering van het ruggenmerg of de zenuwen, waardoor er een vermindering van de zenuwpijnklachten beoogd wordt. Het werkingsmechanisme is nog niet geheel begrepen.
Het doel van de procedure is om te proberen het gehele pijngebied te overlappen met stimulaties. Deze stimulaties zijn wel of niet voelbaar, afhankelijk van de gebruikte instellingen. Het is te vergelijken met het wrijven over een pijnlijke plaats, na een stoot. Door het wrijven wordt het gevoel van pijn verminderd, net zoals de tintelingen het gevoel van pijn verminderen.

Belangrijk is dat je je moet realiseren dat neurostimulatie de aandoening niet geneest, maar de pijnsymptomen vermindert en soms wegneemt.

Zie link om de informatiebrochure te raadplegen.

Indicaties

  • Wie wel en wie geen kandidaat is voor neurostimulatie zal de arts bepalen. Meestal betreft het patiënten met chronische zenuwpijn (neuropatische pijn) die niet of slecht reageren op medicijnen en/of andere behandelingen.
  • Er heeft vooraf een psychologische  evaluatie plaatsgevonden. Dit is een wettelijke vereiste. U bent niet verslaafd aan medicijnen, drugs en/of alcohol.
  • U dient positief ten opzichte van de therapie te staan.

Verloop

Voorbereiding:
Voorafgaand aan de proefperiode gebeurt er opeenvolgend een consult bij de pijnarts, de  de psychologe en de pijnverpleegkundige. De invloeden van pijn op het dagelijks leven worden opgevolgd via een digitaal platform. Uitleg rond de voorbereiding en gebruik van het digitaal platform wordt zorgvuldig uitgelegd door een pijnverpleegkundige.

Proefstimulatie:
Bij ESES wordt via een kleine chirurgische ingreep een neurostimulator in het lichaam geplaatst. De ingreep wordt in twee stappen uitgevoerd: de proefstimulatie en de implantatie van een permanent neurostimulatie-systeem. Men kan opteren voor een draadelektrode of een plaatelektrode.

Het doel van de proefstimulatie is nagaan of ruggenmergstimulatie u kan helpen om uw pijn te verminderen. De proefbehandeling dient wettelijk minstens vier weken te duren.

Het implanteren van de elektrode(n) bij de proefstimulatie gebeurt onder lichte sedatie (pijnstillend en een licht kalmerend middel worden toegediend) en plaatselijke verdoving, wanneer het een draadelektrode betreft. Dit duurt ongeveer één tot twee uur. Wanneer het een plaatelektrode betreft zal de plaatsing door de neurochirurg gebeuren onder algemene verdoving.

De patiënt wordt ‘s morgens nuchter opgenomen voor een opname die gewoonlijk varieert van één tot drie dagen in het ziekenhuis. 

Bij de plaatsing van de draadelektrode wordt er een holle naald in het vooraf verdoofde gebied ingebracht tot in de epidurale ruimte. Daar doorheen wordt de elektrode opgeschoven tot deze de plaats bereikt waar er stimulaties in het pijnlijke gebied opgewekt kunnen worden. Daarna wordt er een verlengdraad (extensie) hierop aangesloten die voor een groot deel onder de huid loopt.
De extensie wordt aangesloten op een externe (uitwendige) neurostimulator.
Alles wordt goed vastgekleefd. Achteraf verblijft u nog ongeveer één uur in de recoveryruimte waar uw bloeddruk, hartslag, zuurstofsaturatie in het bloed verder worden gevolgd. 
Om complicaties te voorkomen, houdt u na de ingreep 24u bedrust.

Als de proefstimulatie slaagt, dat wil zeggen dat er sprake is van een aanzienlijke pijnreductie, minder medicatie gebruik, verbetering van de levenskwaliteit en slaapkwaliteit, maakt u met uw arts een afspraak omtrent de implantatie van het permanente systeem.

Implantatie definitief systeem:
Bij de implantatie van een permanent systeem wordt een inwendige batterij in het lichaam geplaatst. Hiervoor wordt er een kleine ruimte gemaakt direct onder de huid ter hoogte van de buik of de bil. Dit gebeurt onder algemene verdoving door de neurochirurg. 
De inwendige batterij is een apparaat dat elektrische pulsen naar het ruggenmerg stuurt voor het beheersen van de pijn.
Bespreek voor de operatie de plaatsing van de batterij met uw arts. Samen kunt u de beste plaats bepalen.
Eens het systeem geïmplanteerd is, kan de verpleegkundig pijnspecialist dit programmeren door middel van telemetrie. De programmatie van de neurostimulator moet als resultaat hebben dat er in het pijngebied een zo goed mogelijke pijnvermindering is. Zeker in de beginfase kan het nodig zijn deze programmatie regelmatig bij te sturen. 
De patiënt kan zelf ook via een patiëntenprogrammeerapparaat de neurostimulator aan- en uitzetten en bepaalde instellingen wijzigen.

Over het algemeen kunt u na de ingreep een normaal, actief leven hervatten. Natuurlijk moet u de instructies van de arts blijven opvolgen.
U krijgt een duidelijk instructieboekje mee waarin precies vermeld staat aan welke leefregels u zich moet houden en welke activiteiten en apparatuur u moet mijden om de neurostimulator niet te beschadigen.
Daarnaast krijgt u ook een patiëntenidentificatiekaartje mee die u bij uw ID-kaart dient te bewaren. Hierop staan gegevens over uzelf, de neurostimulator, behandelende arts,... . 
Indien u gebruik zou maken van het vliegtuig moet u nog een extra luchthavenattest afhalen in het pijncentrum.

Het aantal uur per dag dat de patiënt de neurostimulator gebruikt en de sterkte van de stroom, bepaalt de levensduur van de batterij van de neurostimulator. 
Als de batterij leeg is, moet deze tijdens een kleine heelkundige ingreep vervangen worden. In sommige gevallen kan er ook geopteerd worden voor een heroplaadbare batterij.

Mogelijke bijwerkingen

  • Wondpijn na de operatie. Hiervoor krijgt u zonodig postoperatieve pijnstilling toegediend.
  • Infectie. Daarom gebeurt er gedurende de volledige proefperiode tot twee weken na de definitieve inplant dagelijks wondzorg door de thuisverpleegkundigen van het pijncentrum. 
  • Bij het minste teken van infectie moet contact opgenomen worden met het pijncentrum (roodheid, etter, koorts, hoofdpijn, pijn ter hoogte van de uittredeplaats van de extensie).
  • Verplaatsing van de elektrode. Gelieve daarom nooit tractie uit te oefenen op de extensie want hierdoor kan de elektrode in de epidurale ruimte verplaatsen.
  • Het kan het gebeuren dat u de dag na de ingreep hoofdpijn krijgt, vooral bij het rechtkomen. Dit kan een gevolg zijn van het onvoorzien binnendringen van de punt van de naald in het ruggenmergvocht. 
  • Indien deze hoofdpijn optreedt, neemt u best contact op met het pijncentrum.
  • De neurostimulatie zelf heeft geen nevenwerkingen zoals sommige pijnstillers (vb. slaperigheid, verwardheid, misselijkheid,...) en werkt niet verslavend.

Kostprijs

De artsen werkzaam in het pijncentrum zijn volledig geconventioneerd. De officiële tarieven zonder ereloonsupplementen kunnen aangerekend worden. Het honorarium dat aangerekend wordt door de arts voor neuromodulatie is afhankelijk van de nomenclatuur zoals voorzien door het RIZIV.

Samenwerking

Het pijncentrum werkt samen met verschillende firma's om ESES aan te bieden.

Abbott:

https://www.neuromodulation.abbott/us/en/chronic-pain/resources.html

Medtronic:

https://www.medtronic.com/nl-nl/patienten/behandelingen-en-therapieen/n…

Nevro:

HF10 - overzicht

Boekje over HF10-proef

Postoperatieve verzorging

Boekje over HF10-implantatie

MRI-overzicht voor de patiënt